وبلاگ نیوز

 

به قول شهید مطهری آیا برای اصلاح جامعه می توان تنها به پند و بند اکتفا کرد؟

 

به طور حتم برای دعوت مردم و جامعه به انجام اعمال نیک و بازداشتن آنان از ارتکاب اعمال نادرست،‏ می‏بایست از روش‏های گوناگون و متنوع، به تناسب وضعیت جامعه  استفاده نمود. روش‏هایی در حال حاضر پاسخگوی نیازهای جامعه هستند که تناسب کافی و لازم با شرایط فرهنگی، اجتماعی و مذهبی کنونی را داشته باشد.

 

بسیاری از جرایم و منکرات امروزه به صورت سازمان یافته و کاملا پیچیده و با برنامه‏ریزی ‏های تخصصی در حوزه های گوناگون اقتصادی، فرهنگی، تربیتی، سیاسی در سطح جامعه رواج پیدا می کنند.

به همین دلیل برای مقابله با این منکرات باید از شیوه های نو و کارآمد استفاده کرد و حتی در نهی‏های زبانی هم از شیوه گفتار اصولی و منطبق بر اصول روان شناسی استفاده کرد.

نمونه بارز این نوع حرکت، منکراتی است که در فضای مجازی به شکل بسیار گسترده و درهم تنیده و زنجیره‏ای با تهاجم مرموزانه فرهنگی و زیر سوال بردن معروفات دینی و عرفی مردم، اقدام به ترویج منکرات می کنند.

روش‏هایی که به شدت جذاب، پیچیده و متأسفانه سهل الوصول و در دسترس هستند. چرا که از جهت نحوه عمل به خاطر فراغت بال و آسودگی و دفعات تکرار هر منکری در این فضا توسط کاربر نوعی اعتیاد رابه وجود می‏آورد که خود منشأ خطر برای تحقق آن منکر در فضای واقعی است که پرونده‏های قضایی خود گویای این مطلب است.

 

چرا کاربر فضای مجازی در ارتکاب منکر جری می‏شود؟

موضوع مهم بعدی که کاربر فضای مجازی را در ارتکاب منکر و اشاعه آن در میان سایرین جَری تر می‏کند، ناشناس بودن و مصونیت کاذبی است که در این فضا وجود دارد. به گفته بسیاری از کارشناسان گمنام بودن یکی از مواردی است که فرد را بیشتر در مسیر بی‏حیایی سوق می‏هد به نحوی که فرد به خاطر این که ناظر مستقیمی را شاهد بر اعمال خود نمی داند به راحتی هر کاری را انجام ‏می‏دهد.

قطعا برای شناخت مصادیق منکر در فضای مجازی و شناساندن آن به کاربران و ایجاد فضای خود نظارتی فردی، در کنار اقدامات فنی از قبیل فیلترینگ رایج، باید به تناسب امکانات از روش‏ها و شیوه های خاصی استفاده کرد؛ وگرنه در این صحنه، شکست امری اجتناب ناپذیر است.

 

شیوه های نهی از منکر در اینترنت

در این موارد تنها سفارش خانواده ها و توصیه ‏های زبانی در برابر جذابیت های تصویری و نوشتاری کافی نیست و موج استفاده از فیلتر شکن‏ها هم کار را بسیار مشکل‏تر کرده است.

_فیلترینگ

هرچند که نمی‏توان نقش اثر گذار فیلترینگ را در جلوگیری از آلودگی های همه گیر جامعه نادیده گرفت ولی به کار بستن ابتکارات و اتخاذ تدابیر عملی مناسب، عملا مسیر انجام معروفات را هموار و بستر لازم را برای نهی از منکر فراهم خواهد ساخت.

لذا جاانداختن موضوع فیلترینگ در میان مردم کشور به عنوان یک عامل نهی از منکر بسیار می‏تواند کمک رسان مسئولین فرهنگی در کشور باشد.

اگر برای مردم نهادینه شود که محدود کردن دسترسی به برخی مطالب عامل و نماد سلب آزادی نیست و در حقیقت عاملی برای آرامش و امنیت در جامعه است خود این مطلب ابزاری برای نهی از منکر خواهد بود.

موضوع بعدی که جامعه فضای مجازی درگیر آن است استفاده همه جانبه و نسبتا گسترده از فیلتر شکن هاست. که دست فرد را در دسترسی به همه مطالب باز می‏گذارد. در حالی که در شیوه‏های تربیتی در اسلام برای فرد و حتی جامعه آمده که محدود کردن خود و قرار نگرفتن در فضای آلوده می تواند در تربیت دینی فرد و جامعه موثر باشد.

 

مگر گناه شامل فضای مجازی هم می شود؟

در اینجا باید با دقت زیادی بر روی دو مسأله کار کرد:

ـ اینکه با تبلیغات وسیع این حساسیت را همگانی کنیم که دیدن، شنیدن وخواندن هر مطلبی که موجب فساد در هر زمینه‏ای باشد و روح اسلامی و متشرع را دچار آلودگی کند، دقیقا مثل این است که خود فرد در عالم واقع مرتکب آن فعل شده و به همان اندازه گناه کرده است.

این حرف از آنجا نیاز به تبلیغ دارد که بسیاری چون به طور فیزیکی کاری نمی‏کنند این موارد را مصداق گناه و منکر ندانسته و آن را حرام نمی دانند.

مطرح کردن فتاوا در حرام بودن این اقدامات و تبلیغ گسترده در رسانه های جمعی و تکرار آن در بازه زمانی طولانی و برانگیختن حس غیرت دینی از راه‏های دور نگه داشتن قشر خاکستری مردم ـ که تا حدی پایبند امور شرعی هستند ـ از فساد در هر زمینه ای است.

البته جمع آوری فتوای مراجع درباره حکم استفاده از فیلتر شکن ها برای همگان هم گام بعدی در این راه است.

 

حلقه آخر نهی از منکر در اینترنت

_ روش بعدی استفاده از شیوه های تربیتی و ایجاد حس خود نظارتی در فرد است. اینکه یک کاربر بدون هیچ تذکری به راحتی با استفاده از فیلتر شکن بدون هیچ هشداری به شکل نامحدود به همه جا سر بزند و هرچه بخواهد بکند و در این فضا رها شود، خود عامل تشویق بیشتر وی برای استفاده از این تکنولوژی برای فعل و ترویج منکر است.

یعنی در حال حاضر فیلتر شکن در فضای مجازی آخرین حلقه نهی از منکر است. این در حالی است که می‏توان با ایجاد تصویرها و کلمات هشداری از طریق کد گزاری و برنامه نویسی در سیستم کشوری این حلقه را حتی به بعد از استفاده از پروکسی‏ها گسترش داد.

جملاتی که تکرار دائمی آنها به صورت یک بد افزارـ از جهت تخریب هدف کاربر ـ ( خوش افزار!) بتواند وجدان و فطرت طرف را به مرور زمان زیر سوال ببرد، نمایی تبلیغی که بخش ثابت استفاده از پروکسی‏هاست با کدگزاری ویژه به بخش تبلیغ معروف و نهی از منکر تبدیل شده و جزو لاینفک دیدنی ها بشود.

جملات و تصاویری کارشناسی شده که در چند سال پیش هم در برخی از سایت ها در ابتدای ورود به چشم می‏خورد.

جملاتی از قیبل : « ارزش چشم تو در چیست؟»، «آیا دیدن این سایت ارزش ناخشنودی الهی را دارد!»، «به چشمانت بیاموز که هر چیز ارزش دیدن ندارد»، « شهادت گوگل علاوه بر دست و گوش، زبان و جوارح در روز قیامت برای جستجوهای شما!» و یا جملاتی  از این دست که با تک واژه ها و یا تصاویر ناب، انگیزه و لذت آنی فرد را هدف قرار دهد.

کاری که چندی پیش در عرصه فرهنگ استفاده از موبایل رخ داد و تا حد زیادی ذهن جامعه را درگیر کرد و حداقل در بین قشر مذهبی به شدت اثر گذار بود. مطلبی که در ارتباط با حضور امام زمان و چک کردن گوشی یا استفاده از آن توسط ایشان بود .

 

کامنت هایی برای هشدار

شاید نوع دوم نهی از منکر که نه تنها در سایت های فیلتر شده بلکه در تمامی سایت‏ها قابل اجرا باشد شیوه کامنت یا پیام گذاری باشد.

خوانندگان و بینندگان هر مطلبی عموما استقبال و اشتیاق زیادی به سمت این بخش دارند و گاها قبل از خواندن مطلب نگاهی به پیام های مخاطبین می‏کنند.

استفاده از کلمات کلیدی و تأثیر گذار و برانگیزاننده متناسب با فضا و مخاطبین سایت، می تواند آنها را نسبت به حضور در چنین صفحاتی حتی شده برای لحظه ای دچار تردید کند.

تدوام این کار از طریق سازمانهای خاص و یا عموم مردم در طولانی مدت با صبر استقامت و حوصله، و خوش خلقی و عفت در قلم، کارساز خواهد بود.کاری که در صفحات مجازی نیز از طریق نفوذ در گروه‏های دوستان، و عضویت و لایک کردن مطالب مثبت، و انتشار آن در صفحات غیر اخلاقی قابل پیگیری است.

 

 سیستم آموزشی حلقه آخر یا شروع(یا حلقه اول)

در بحث آموزش هم اگر به کلاس‏های آزاد کامپیوتر سری بزنیم ـ با توجه به نقش و ماندگاری کلام استاد در حین آموزش مطالب برای تمام عمر ـ اثری از آموزش راه های استفاده اخلاقمند از نت، توصیه‏ای نمی‏بینیم.

در دانشگاه‌ها و مراکزی هم که مرتبط با آموزش سیستماتیک افراد متخصص هستند هم واحدی درسی یا کارگاهی درباره استفاده اخلاقی از تکنولوژی و مطالب معرفتی در این حوزه مشاهده نمی‏کنید. بخشی که در برخی از کشورها در موضوع فلسفه علم هر رشته ای به چشم می خورد و در کشور ما جای خالی آن دیده می شود. نمونه اجرا شده این مدل از حیث وارد کردن معارف و اخلاق به علم را می توان در واحدهای اخلاق پزشکی که آن هم به صورت فرمالیته درحال اجراست مشاهده کرد.

 

موتورهای جستجو چه می‏گویند

درباره سایت‏ها و وبلاگ‏های فعال در موضوع امر به معروف و نهی از منکر هم از لحاظ محتوا به طور مستقیم چند نکته را باید به فعالان فرهنگی حوزه مجازی تذکر داد:

اینکه با صد افسوس سایت یا وبلاگ مطرح و پر مخاطبی در این حوزه دیده نمی شود، بیشتر فعالین این موضوع با پرداختن به مفاهیم کلی و سنگین و ثقیل، جذاب نبوده و نهایتا چندان در این فضا اثرگذار نیستند، قطعا شما در اینترنت با سایتی مواجه نمی‏شوید که مخاطب عام را در نظر گرفته باشد و مستقلا  به این موضوع بپردازد و به معرفی منکرات و ترویج معروفات مرتبط در فضای مجازی و سطح نت اقدام کرده باشد.

در این حوزه خود سایت ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر هم عملا با اینکه چند زبانه است ولی در حقیقت تبدیل به یک بولتن داخلی شده که در اینترنت منتشر می شود.

در جستجوی کلید واژه‏های مرتبط با امر به معروف و نهی از منکر در انواع موتورهای جستجو چه در تصور و یا ویدیو خلا نبودِ مطلب کاملا نمایان است. در این جستجو با حجم بالایی از تصاویر و فیلم های غیر مرتبط و یا مخربی روبرو می‏شوید که این فریضه واجب را زیر سوا‏ل می‏برند.

با این سستی و کندی حرکت در مسیر احیای این فریضه نه تنها برای تاثیر در فضای مجازی بلکه برای استفاده از این سیستم همه گیر برای تبلیغ در جامعه، به نتیجه ای مطلوب نخواهیم رسید. به همین دلیل به شدت باید درباره راهکارهای اجرای این واجب به کار کارشناسی هم در عرصه فنی و هم محتوایی پرداخت.

منبع: bahejab.com